Nauka jazdy a elektromobilność

Nauka jazdy a elektromobilność: wyzwania, korzyści i kierunki rozwoju

Elektromobilność to jeden z kluczowych kierunków transformacji sektora transportowego w kontekście zrównoważonego rozwoju. W obliczu postępującego kryzysu klimatycznego i konieczności ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, elektryfikacja floty pojazdów staje się nieunikniona. Według Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA), sektor transportu odpowiada za ok. 24% globalnych emisji CO₂ związanych z energią, z czego 45% przypada na pojazdy osobowe.

Wdrażanie elektromobilność nie może się jednak ograniczać do zmian legislacyjnych i technologicznych – konieczne są też zmiany systemowe, m.in. w obszarze edukacji kierowców. Nauka jazdy i egzaminowanie przyszłych kierowców muszą nadążać za dynamicznymi zmianami na rynku motoryzacyjnym. W niniejszym artykule analizujemy, jak elektromobilność wpływa na system szkolenia kierowców, jakie stwarza szanse, a jakie wyzwania.

Elektromobilność w Polsce i Europie – aktualny stan

Z danych Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych (PSPA) wynika, że pod koniec 2024 roku po polskich drogach jeździło ponad 55 tys. samochodów całkowicie elektrycznych (BEV) oraz ponad 60 tys. hybryd plug-in (PHEV). W UE natomiast liczba zarejestrowanych pojazdów elektrycznych przekroczyła 6 milionów.

Dynamiczny rozwój infrastruktury ładowania, wsparcie rządowe (np. program „Mój Elektryk”) oraz cele klimatyczne wyznaczone przez Unię Europejską (zakaz sprzedaży nowych aut spalinowych od 2035 r.) znacząco przyspieszają elektryfikację transportu.

Jak elektromobilność wpływa na system nauki jazdy?

Zmiany w zakresie floty pojazdów w OSK

Ośrodki Szkolenia Kierowców (OSK) coraz częściej rozważają wprowadzenie pojazdów elektrycznych do swojej floty. Główne powody to:

Niższe koszty eksploatacji – brak konieczności tankowania paliwa, niższe koszty serwisowe (mniej części ruchomych),
Ekologia – brak emisji spalin, cichsza praca silnika, co poprawia komfort jazdy w miastach,
Wizerunek nowoczesności – OSK z elektrykami są postrzegane jako innowacyjne i proekologiczne.

Nowe umiejętności i zakres szkolenia

Samochód elektryczny różni się od spalinowego pod wieloma względami – brak skrzyni biegów, inna dynamika przyspieszania, rekuperacja, ładowanie baterii. Nauka jazdy na elektryku wymaga więc zmiany podejścia do szkolenia:

Brak potrzeby nauki zmiany biegów – co może skrócić czas nauki,
Edukacja w zakresie ładowania, zarządzania energią, planowania trasy – szczególnie istotna w kontekście tzw. anxiety range (lęku przed zasięgiem),
Kwestie bezpieczeństwa przy wypadkach – np. postępowanie w razie uszkodzenia baterii.

Korzyści z wdrażania elektromobilności w nauce jazdy

Ekologiczne

Redukcja emisji CO₂ i poprawa jakości powietrza w miastach,
Cichsza praca pojazdów – mniejszy hałas w przestrzeni miejskiej,
Wsparcie celów klimatycznych i edukacja ekologiczna już na etapie szkolenia kierowców.

Ekonomiczne

Niższe koszty eksploatacyjne dla OSK (brak wymiany oleju, mniej awarii),
Możliwość uzyskania dofinansowania na zakup elektryka (programy NFOŚiGW),
Przewaga konkurencyjna na rynku.

Wyzwania i bariery

Koszty inwestycji i infrastruktura

Zakup auta elektrycznego to nadal wydatek rzędu 100–200 tys. zł, co dla wielu OSK jest zaporowe,
Konieczność zapewnienia infrastruktury ładowania (np. wallboxy, szybkie ładowarki),
Brak standardów dotyczących egzaminów państwowych w samochodach elektrycznych.

Bariery instytucjonalne i legislacyjne

Egzaminy na prawo jazdy kategorii B nadal są przeprowadzane niemal wyłącznie na autach spalinowych – kandydat musi znać klasyczną skrzynię biegów,
Brak jednoznacznych wytycznych MEN i WORD-ów dot. nauki jazdy pojazdami BEV,
Potrzeba przeszkolenia instruktorów i egzaminatorów.

Społeczne i psychologiczne

Część kandydatów i instruktorów jest sceptyczna wobec „nowych technologii”,
Obawy związane z zasięgiem, ładowaniem i awaryjnością,
Konserwatywne podejście niektórych instytucji szkoleniowych i egzaminacyjnych.

Opinie ekspertów

Według raportu PSPA i Politechniki Warszawskiej z 2023 roku pt. „Elektromobilność a edukacja kierowców”:

„Włączenie pojazdów elektrycznych do nauki jazdy nie tylko wpisuje się w cele klimatyczne, ale pozwala też na rozwój nowoczesnych kompetencji wśród młodych kierowców, którzy i tak będą użytkownikami tej technologii za kilka lat.”

Z kolei prof. Jan Zawadzki z Politechniki Krakowskiej zaznacza:

„Egzamin państwowy powinien iść w ślad za rynkiem – brak możliwości zdawania egzaminu na elektryku to anachronizm wobec zachodzącej transformacji.”

Przykłady wdrożeń

Polska

OSK „GreenDrive” z Warszawy jako pierwszy w kraju prowadzi kursy wyłącznie na pojazdach elektrycznych (Nissan Leaf, Renault Zoe),
WORD w Zielonej Górze testowo przygotowuje stanowisko egzaminacyjne dla auta elektrycznego.

Europa

W Norwegii, gdzie 80% nowych samochodów to BEV, większość OSK dysponuje elektrykami, a egzaminy państwowe można zdawać na tych pojazdach,
Niemcy prowadzą program pilotażowy umożliwiający wybór typu pojazdu do egzaminu (w tym BEV).